Josilda da Conceição Gallery in Amsterdam is presenting the solo exhibition ‘Girls in Paris’ with work by Sander Dekker. The introverted Dutch photographer takes raw and real photos of the people he encounters on social media. He captures them in ways that give them a significant degree of agency, a certain autonomy over the way they are represented.

The Dutch photographer travels all over the world for his photographs. He captured hundreds of people that he usually only knows through social media, often quite unique and eccentric people. This results in surprising and energetic images that are unexpectedly vulnerable. The people in his photos look relaxed and not a single element appears forced. The authenticity of his photos contrasts beautifully with the artificiality of the idealised ways in which we present ourselves on social media. Dekker worked as an art director in the fashion industry for a a while, but his autonomous work is far from that. He does not want to make fashion spreads with a certain studio quality. He prefers an external flash, a 33mm wide-angle lens, short shoots and an essential combination of humour, spontaneity and improvisation.

To understand why Dekker’s portraits of women in particular are so interesting, it is necessary to take a closer look at the term the male gaze: a term that has frequently determined the discourse since the 1970s. As an extension of this — or in response to it — there is also the western gaze, the female gaze or the queer gaze. The gaze says something about how bodies are immortalised on film or canvas and who has the most power in that situation. The term the male gaze was first introduced by Laura Mulvey in Visual Pleasure and Narrative Cinema (1975). In this influential essay, the American film theorist analysed the representation of women in Hollywood. Female characters in these films were usually presented from a heterosexual male perspective. Just think of an average shot of Marilyn Monroe. Mulvey argued that the male gaze reinforces patriarchal power structures and that women are objectified on screen. Mulvey’s concept has since been widely discussed in feminist theory, media studies and in terms of art history. In 1989, the Guerrilla Girls made the exemplary work “Do Women Have To Be Naked To Get Into the Met Museum?”.

Dekker seems to break with these boring, reductive and stereotypical representations of the female presenting body. What makes his work so remarkable is the individuality and autonomy of his characters: they refuse to relinquish their power and above all: they seem to be unapologetically themselves. That in itself is an achievement, but Dekker’s characters are often naked women. Yet the photographer does not resort to tiring, beautiful pictures that are mainly intended for the entertainment of straight men. Instead, he seems to capture their personality in an effective and intimate way, that spark that makes them so unique.

Dekker mentioned in the Dutch newspaper de Volkskrant:

“I don’t really know how all that nudity got into it; I never ask people to take their clothes off, but I am honoured that they place such trust in me, I’m a stranger after all. It often happens during the fun of such a shoot, when we try all kinds of crazy things. Yet less than ten percent of my portraits are nudes, but these photos are often singled out.”

It is therefore not really surprising that Dekker was asked to photograph a feminist calendar in Paris a few years ago, the images of which can now be seen in Josilda da Conceição Gallery. The eight women in these photos represent a new generation of French women, who view the #metoo movement in different ways than their predecessors — including actresses like Catherine Deneuve who previously portrayed the movement as repressive and puritanical. France still has a lot of catching up to do when it comes to the position of women and, for example, making emotional and physical violence against women a subject of discussion. After this observation, Dekker wanted to emphasise the ways in which these young, rebellious and strong women challenge the status quo and fight for self-expression, equality and sexuality on their own terms. In the exhibition, the photos are combined with fragments from the conversations he had with them, presented on transparent textiles that initially cover the photos. Viewers are thus encouraged to first pay attention to their words and only then to their bodies.

Fotograaf Sander Dekker, zelf nogal introvert, heeft veel bewondering voor de excentrieke types die hij op sociale media tegenkomt. Hij zocht ze op – en het klikte.

‘Ik vind het zelf ook nog steeds vreemd: dat mensen zich probleemloos blootgeven aan iemand die ze niet kennen. En dan na anderhalf uur zeggen: groetjes!’

Behalve verwonderd is fotograaf Sander Dekker (39) ook dankbaar. Want alle excentriekelingen die hij de afgelopen zeven jaar overal ter wereld fotografeerde kende hij niet. Ze bleken desondanks bereid om voor hem, in hun eigen huis, te poseren. Het korte contact dat ze van tevoren hadden, liep meestal via Instagram of andere sociale media, waar Dekker ze ook zocht en vond: de energieke buitenbeentjes, de vrije types, de kunstenaars zonder gêne. ‘Vaak dragen mensen op sociale media een masker, maar de echte excentriekelingen doen dat niet. Die spelen geen spelletje.’

En waarom zocht hij dan juist hén? Van Tel Aviv tot Moskou en Marseille? ‘Uit bewondering. En ook omdat ik tegen ze opzag en hoopte dat hun eigenschappen op mij zouden afstralen, al was het maar een beetje. Ik kan zelf best een kluizenaar zijn en als ik mensen niet ken, ben ik toch wat introvert. Maar ik ben mezelf af en toe ook wel zat. En sociale media zijn een veilige manier om daar wat aan te doen, want ik zou op straat nóóit zomaar iemand aanspreken.’

Doordat Dekker zijn modellen pas ontmoette als ze de deur opendeden en de shoot vervolgens verliep zonder vooropgesteld plan, ontstonden vaak onverwachte, energieke beelden, vaak een beetje gek en passend bij de vrijheid van zijn geportretteerden. De serie begon in 2011, toen Dekker met zijn eerste fatsoenlijke camera Amsterdamse paradijsvogels begon te fotograferen. Zijn foto’s sloegen aan, een expositie in Walls Gallery in Amsterdam volgde en de voormalig grafisch ontwerper besloot zijn werkterrein uit te breiden naar andere landen. ‘Het waren de hoogtijdagen van sociale media: contact leggen ging nog heel makkelijk en niemand vond het raar als ik ze benaderde. Ik keek bijvoorbeeld welke excentrieke muzikant daar bekend was, welke mensen die allemaal volgden, wie ik daarvan interessant vond en die mensen stuurde ik dan berichten, en als ze niet reageerden, postte ik comments onder hun foto’s. Zoiets kon maanden duren, het lijkt bijna op stalking. Had ik genoeg kandidaten in hetzelfde land, dan boekte ik een ticket.’

Om er zo blanco mogelijk in te gaan, wilde Dekker van tevoren niet te veel contact. ‘Vanaf het moment dat iemand in Moskou, Londen of Berlijn de deur voor me opendeed, maakte ik in anderhalf uur snel en veel foto’s, vaak zonder door de lens te kijken zodat er spannende lijnspellen ontstonden. Op die manier kon ik bovendien drie, vier bezoeken op een dag doen. Zulk eenmalig contact kan misschien oppervlakkig lijken, eigenlijk net als sociale media zelf, maar ik heb er wereldwijd vrienden aan overgehouden. En ja, ik denk dat ik er minder terughoudend door ben geworden, ik breng mijn werk én mezelf meer naar buiten.’

Maar nu is het klaar. Met het afnemende gebruik van Facebook en steeds meer afgeschermde accounts op Instagram zijn mensen een stuk minder sociaal geworden op sociale media, vindt Dekker, en na zo’n driehonderd intensieve bliksembezoeken is de spanning er een beetje af; tijd voor iets nieuws. Er komt wel nog een boek: My name is Sander Dekker 2. ‘Het is een weerspiegeling van de tijdgeest: hoe normaal het is om op sociale media zo veel van jezelf te laten zien, en hoe makkelijk het is, of was, om in contact te komen. Maar ik denk dat mijn foto’s over twintig jaar, als deze vorm van media is verdwenen en we misschien juist hyperprivé zijn geworden, nog interessanter kunnen zijn.’

– Margot Pol (Volkskrant Magazine)

Berichtje sturen, vliegtuig in en klik

My Name is Sander Dekker doet onherroepelijk denken aan Diane Arbus. De in 1971 overleden New Yorkse fotografeerde dwergen, nudisten, transgenders en circusvolk. Ze gaf een gezicht aan mensen in de marge, die als freak werden beschouwd. Met keihard flitslicht zette zij ze haarscherp neer, niet altijd even flatteus. Met haar werk gaf Arbus de documentairefotografie een duw in een nieuwe richting. Ze maakte school. Larry Clark publiceerde fotoboeken over jeugdige drugsgebruikers. Larry Sultan kwam later met foto’s van woningen die gebruikt worden als sets voor pornofilms.

Net als Arbus, Clark en Sultan is Sander Dekker een kind van zijn tijd. Hij zoekt zijn modellen niet in smoezelige achterbuurten maar doet research op internet. Op sociale media stuit hij bijvoorbeeld op een getatoeëerde bodybuilder met een voorliefde voor accordeon of een jonge schilder die woont en werkt in een bouwvallig fabriekspand. Hij stuurt ze een berichtje, springt in het vliegtuig en staat dan ‘out of the blue’ voor de deur van wildvreemden.

You only live once

Dekkers fotosessies duren een tot anderhalf uur. Er is niets voorbereid. De fotograaf doet het met wat en wie hij aantreft. Het gaat om de magie en chemie van het moment. Het is als een blind date met camera, waar de uitbundige sfeer van een yolo- feestje omheen hangt.

The Project is de verzamelnaam van de foto’s die Dekker sinds 2011 maakt en waarvan een deel nu te zien is bij Torch. Er is veel expliciet bloot te zien. Een kont steekt uit boven de badkuip, een meisje met openvallende jas zit verveeld in een atelier, een ander meisje poseert als veelarmige hindoegodin. De portretten ogen als kruising tussen geënsceneerde fotografie en snapshots, het consequent gebruik van zwart-wit knipoogt weer naar de documentairetraditie.

Maar het grote verschil met de outcasts die Arbus vastlegde en daarmee emancipeerde, is dat Dekkers modellen geen enkele behoefte hebben aan normalisering en acceptatie. Zij dragen hun ‘freak’-button met trots. Zij wentelen zich in hun niche, etaleren hem. Ze staan er misschien soms op in vreemde poses maar nooit ongunstig, zoals dat wel gebeurde bij Arbus. Daarvoor zijn ze te zelfbewust.

In het Instagramtijdperk lijken sensatie en schaamte verdwenen en bestaat enkel nog exposure.

– Edo Dijksterhuis